Gnosis als wereldreligie

Centraal in het werk van historicus Gilles Quispel (1916-2006) staat de gnostiek, een verzameling religieuze bewegingen die tot bloei kwamen in de eerste drie eeuwen van onze jaartelling. De gnostiek werd als ketterij veroordeeld nadat de Romeinen het christendom tot officiële religie hadden verklaard. Quispels fascinatie voor deze vroegchristelijke stromingen werd geboren op het Dordtse gymnasium waar hij al op jonge leeftijd kennismaakte met gnostische denkbeelden. In 1952 kocht hij de zgn. ‘Jung Codex’, onderdeel van een grote collectie geschriften die in 1945 in Nag Hammadi in Egypte werden gevonden. Deze Nag Hammadi-geschriften bevatten onder andere het zogenoemde Evangelie van de Waarheid en het Evangelie van Thomas.

Quispel had een duidelijke visie op de gnostiek. Volgens hem werd de leer gekenmerkt door het beginsel van de vrije mens en zouden de gnostici hebben gepleit voor een niet-autoritaire en ondogmatische beleving van het jonge christendom.

Gnosis als wereldreligie behandelt de boeiende ontstaansgeschiedenis van de gnostiek in het Nederlands taalgebied en de bijzondere rol die Quispel in de geschiedschrijving hiervan heeft gespeeld.

Mét kleuren- en zwart-witillustraties!

Leo Köhlenberg

Leo Köhlenberg (1936) studeerde kerkmuziek aan het Utrechts Conservatorium en werd in 1973 cantor-organist in Wassenaar. In 1993 ontving hij van minister Hedy d’Ancona een prijs voor zijn musical ‘Esther’. Composities van hem verschijnen nog steeds bij Intrada Muziekuitgave. Hij kwam in contact met Gilles Quispel tijdens de compositie van ‘Evangelium Veritatis’, een oratorium op basis van de tekst van het Evangelie van de Waarheid.